Çok Dilli Aileler
Bazı aileler evde konuştukları dili başarıyla korurken, diğerleri ana dillerini çocuklarına aktarmakta neden zorlanıyor?
Bu süreçte farkı yaratan nedir ve hangi faktörler dil aktarımını kesintiye uğratabilir?
Bugün, bir anne ve İspanyolca öğretmeni olarak deneyimlerimi paylaşmak istiyorum. Dil öğretiminde işinize yarayabilecek bazı pratik ipuçları sunmayı umuyorum.
Bu süreci keyifli hale getiren en önemli faktörlerden biri, ebeveynlerin kendi kültürleri ve dilleriyle kurdukları bağdır. Dil edinimi üzerine yapılan çalışmalar, bir dilin nasıl aktarıldığının, çocukların öğrenmeye yönelik motivasyonunu ve başarısını doğrudan etkilediğini göstermektedir (Dörnyei, 2009). Eğer çocuğunuza kendi dilinize olan tutkunuzu yansıtırsanız, o da bu dili değerli görerek öğrenmeye ve kullanmaya daha istekli olacaktır.
Ebeveynlerin içinde bulundukları topluma dair hisleri de dil aktarımında önemli bir rol oynar. Sosyodilbilim alanındaki araştırmalar, ebeveynlerin kültürel ve dilsel kimliklerinin, evde konuşulan dilin sürdürülebilirliği açısından kritik olduğunu ortaya koymaktadır (De Houwer, 2007). Dil yalnızca kelime ve gramer kurallarından ibaret değildir; kültürle derin bir şekilde bağlantılıdır. Bu nedenle, çocukların dili olumlu ve anlamlı bir kültürel bağlam içinde öğrenmeleri gerekmektedir.
Ev, dilsel edinimin en doğal alanıdır. Günlük etkileşimler—yemek pişirmek, oyun oynamak, kitap okumak—dili gerçek ve anlamlı bir ortamda pekiştirmek için değerli fırsatlar sunar. İkinci dil edinimi üzerine yapılan araştırmalar, bağlam içinde öğrenmenin, sadece ezbere dayalı veya resmi eğitime kıyasla dili uzun vadede daha iyi hatırlamayı ve kullanmayı sağladığını göstermektedir (Krashen, 1985).
Ailemiz için bir kişi, bir dil (OPOL) yaklaşımını benimsedik. Bu yöntemde ben çocuğumuzla İspanyolca, eşim ise Türkçe konuşuyor. Bu yöntem, her dili belirli bir kişiyle ilişkilendirmeye yardımcı olduğu için çift dilli çocuk yetiştirmede etkili bir yöntem olarak bilinmektedir (Barron-Hauwaert, 2004). Ancak, özellikle yemek saatlerinde olduğu gibi grup etkileşimi içeren durumlarda, iletişim bölünmüş gibi hissedilebilir. Bu durumu yönetmek için ortak dil olarak İngilizceyi kullanıyoruz; ancak birebir konuşmalarda İspanyolca ve Türkçeyi sürdürüyoruz. Bu sayede çocuğumuz zihinsel esneklik geliştirerek diller arasında rahatça geçiş yapabiliyor. Bu, çift dilli çocuklarda sıkça görülen ve code-switching olarak bilinen doğal bir süreçtir (Grosjean, 2010).
Çok dilli çocuk yetiştirmede karşılaşılan en büyük zorluklardan biri ise sosyal baskıdır. Kamuya açık alanlarda veya farklı dillerin konuşulduğu ortamlarda, bazı ebeveynler yargılanmaktan kaçınmak için yerel dili kullanmayı tercih edebilirler. Ancak, araştırmalar çocukların farklı bağlamlarda ana dillerine sürekli maruz kalmalarının, bu dili öğrenme ve koruma açısından kritik olduğunu göstermektedir (Pearson, 2008). Karışıklığı en aza indirmek ve dili her ortamda pekiştirmek için etkili bir strateji, önce ana dilde konuşmak ve ardından ortak dilde tekrar etmektir.
Sosyal baskıyı aşmak zaman alır. İnsanların hoşnutsuz bakışlarını veya yorumlarını görmezden gelmek başlangıçta zor olabilir, ancak çocukların iki dilliliğe güven geliştirmesi için ana dili kullanmada istikrarlı olmak çok önemlidir. Zamanla bu süreç hem ebeveynler hem de çocuklar için daha doğal hale gelecek ve dilin aile içinde canlı kalmasını sağlayacaktır.
Kaynaklar:
• Barron-Hauwaert, S. (2004). Language Strategies for Bilingual Families: The One-Parent-One-Language Approach. Multilingual Matters.
• De Houwer, A. (2007). Parental language input patterns and children’s bilingual use. Applied Psycholinguistics, 28(3), 411-424.
• Dörnyei, Z. (2009). The Psychology of Second Language Acquisition. Oxford University Press.
• Grosjean, F. (2010). Bilingual: Life and Reality. Harvard University Press.
• Krashen, S. D. (1985). The Input Hypothesis: Issues and Implications. Longman.
• Pearson, B. Z. (2008). Raising a Bilingual Child. Random House.
Comments